Lange tijd kwam eten op de eerste plaats in haar bestaan. Nu staat Elizabeth zelf weer in het middelpunt van haar eigen leven. Het vergt de nodige discipline, want met eten kun je nooit helemaal stoppen zoals met alcohol of drugs. “Eten zal altijd wel een deel van mij zijn. Maar het moet wel een beetje leuke relatie blijven.”

Acht maanden geleden ontmoette ik Elizabeth (34) voor het eerst. De hele dag door dacht ze aan eten, vertelde ze. Ze had een overheersend gevoel dat ze moest eten en dat gevoel uitte zich in meerdere eetbuien per dag. Ze omschreef haar binnenste als een leeg vat. Op de bodem van dat vat zaten verdriet en pijn die ze soms letterlijk in haar buik kon voelen. Als ze het vat vulde met eten, was dat even prettig, maar het kwam nooit vol. Ze wist dat eten niet de oplossing was, maar het pijnlijke gevoel mocht het vat niet uit, dus bleef ze dempen. We spraken af dat we een manier gingen zoeken om haar vat ‘van binnenuit’ op te vullen.

Hoe gaat het nu met je, qua eetbuien?

Het eten gaat veel beter, op sommige dagen beter dan op andere. Soms heb ik een week dat ik bijna van het overmatig eten af denk te zijn, maar dan komt het toch weer terug. Ik ben er nog steeds dagelijks mee bezig, maar nu op een andere manier. Ik ben veel bewuster en blijf dichter bij mijzelf. Het is een kwestie van mezelf scherp houden en me steeds afvragen: Wat wil ik nu echt?

Hoe pak je dat aan, scherp en bewust blijven?

Ik heb een blad gemaakt en daarop heb ik de belangrijkste dingen die in therapie naar boven zijn gekomen in wolkjes geschreven. Het blad hangt naast de spiegel in mijn badkamer zodat ik het twee keer per dag zie en het in me kan opnemen. De punten zijn: dat ik mezelf uit, dat ik goed ben zoals ik ben, dat ik lief voor mezelf mag zijn, dat ik de belangrijkste ben en daarna pas de rest van de wereld, dat ik rust moet nemen, veel bewegen, gezond eten, goed slapen. Kortom, alle dingen waarop ik moet blijven focussen, maar in positieve zin. Dus niet wat ik allemaal niet mag van mezelf, zoals snoepen, maar juist wat ik graag wil.

Kun je wat meer vertellen over die belangrijkste punten?

Het is belangrijk om elke dag een paar korte rustmomenten in te plannen om weer even tot mezelf te komen tussen alle meetings en mensen en andere dingen door. Ik merk dat als ik dat niet doe, ik aan het einde van de dag weer ga overeten. En het helpt echt om te denken aan de dingen die goed gaan en die ik wil in positieve zin. Aan het eind van de dag schrijf ik drie dingen in mijn boekje waar ik trots op ben. Kleine dingen zoals wanneer ik feedback heb gegeven aan iemand, of als ik ben gaan sporten.

“Het is een kwestie van mezelf scherp houden en me steeds afvragen: Wat verlang ik nu echt?”

Mezelf uiten is ook heel belangrijk. Dat ik uit wat ik voel over bepaalde situaties bedoel ik. Ik ben best goed in het rationeel beargumenteren van dingen, maar ik wil juist gevoelens en gevoeligheden op tafel durven leggen, of mensen echt feedback geven op basis van mijn gevoel. Dat pakt vaak heel positief uit, omdat mensen het herkennen wat ik uitspreek. Dus daar kan je echt wat mee. Als ik dingen waar ik mee zit heb geuit, heb ik ‘s avonds veel minder zin om nog chocola te eten.

Wat was de functie van die chocola?

Even een moment voor mezelf creëren, en iets willen opvullen of compenseren. Daarom vraag ik mezelf nu steeds als ik iets lekkers wil eten af: Wat is mijn echte behoefte, waar verlang ik naar? Daar gaat het allemaal om: Waarom wil ik eten, waar ben ik naar op zoek? Want eigenlijk wil ik dan een knuffel van mijn man of een warm bad of slapen omdat ik moe ben. Ik wil lief zijn voor mezelf, maar het is helemaal niet lief als ik chocola ga schransen. Dat is juist negatief.

Ik wil kunnen blijven genieten van lekker eten en ook van chocola. Gezellig met vrienden uit eten is leuk, maar eten als ik me rot voel, om te compenseren, niet. Die manier van eten zorgt voor de extra kilo’s. Dus als ik een chocolaatje wil eten, moet ik mezelf afvragen of ik dat doe omdat het gewoon lekker is en bij de koffie komt, of omdat ik iets wil opvullen of compenseren. Eigenlijk voel ik dat altijd wel. Ook probeer ik als iemand me iets aanbiedt ‘nee’ te zeggen als ik het niet echt heel lekker vind. Dus niet iets aannemen dat ik eigenlijk niet wil, uit beleefdheid.

Heb je het gevoel dat je controle hebt over je eetpatroon?

Nou, controle vind ik nogal een moeilijk woord. Mezelf onder controle houden vind ik heel moeilijk en als ik iets niet mag van mezelf, dan wil het juist. Die controle over hoe laat ik wat mag eten, zo van: je mag om 9 uur een cracker en om 11 uur een appel, die wil ik niet meer hebben, want dat werkt toch niet bij mij. Het was juist belangrijk voor mij om die controle op te geven.

Maar ik heb nu wel het gevoel dat ik dicht bij mezelf kan blijven. Sommige dingen vind ik nog wel fijn om te controleren, zoals dat ik nu weet dat ik straks een lekkere salade ga maken. Maar aan de andere kant wil ik niet alles moeten controleren. Als ik uit eten ga en niet weet wat er op het menu staat, dan laat ik die controle ook los. Het is steeds die balans vinden tussen wel goed voor mezelf zorgen en gezonde dingen inkopen om te eten en aan de andere kant me ook soms kunnen laten gaan als ik op een feestje ben of iets leuks heb.

“Het is helemaal niet lief voor mezelf als ik chocola ga schransen.”

In de sessies met jou ben ik zo bewust geworden van patronen dat ik er nu heel nuchter tegenaan kan kijken. Maar het vergt wel veel discipline. Ik moet me bewust blijven van wat ik doe en steeds teruggaan naar hoe ik me voel. Met eten is het moeilijker dan met drugs of alcohol denk ik, want eten moet je altijd blijven doen. En als je dan eet, moet je ook weer kunnen stoppen. En als er nog restjes zijn, vergt het ook weer discipline om bij jezelf te blijven en te zeggen: Okay, ik heb genoeg gegeten. Ik vind het nog moeilijk om eten op tafel te laten staan of weg te gooien.

Kun je eten zien als iets dat los staat van jou?

Ik weet het niet, eerlijk gezegd. Ik hou gewoon van lekker eten. Als kind ben ik al gaan compenseren met eten, dat werd mijn manier. Ik hield van al het lekkere eten op het buffet, en van taart. Als baby had ik alle bolle wangetjes. Sigaretten en drugs interesseerden me niet. Een glas wijn doet me niets, ik laat zo een half glas staan. Maar een half stuk chocoladetaart is heel moeilijk om te laten staan.

Ik zal nooit een heel dun meisje worden. Ik moet gewoon accepteren wie ik ben en hoe ik eruitzie. Nooit zal ik iemand zijn die zes keer per week in de sportschool staat spierballen te kweken en dat wil ik ook helemaal niet. Dat past niet bij mij. In die zin is eten wel een onderdeel van mij. Maar het moet wel een beetje leuke relatie blijven.

Wat waren de belangrijkste inzichten uit je sessies?

Ik vind het bijzonder hoe je naar heel veel momenten uit je leven terug kan gaan en daar een lijn in kunt herkennen. En dat je zo dingen kunt oplossen. Al die inzichten over mezelf, dat ik goed ben zoals ik ben, dat ik mooi ben, die heb ik opgestoken in die sessies.

“Dat ik goed ben zoals ik ben, dat ik mooi ben, dat heb ik opgestoken in die sessies.”

Ik vond het ook heel bijzonder hoe we met mijn keel hebben gewerkt. Mijn keel staat voor zo veel dingen in mijn leven: mezelf niet uiten, dingen binnenhouden, over mijn eigen grenzen heen gaan. Mijn keel was mijn zwakte en ik had ook heel vaak last van keelontsteking. Het was echt een fysieke blokkade en die hebben we weggehaald. Dat was een openbaring en ik heb ook helemaal geen keelklachten meer gehad.

Hoe zou jij de therapie omschrijven?

Het is een combinatie van dingen die vanzelf gebeuren en dingen die je zelf moet doen. Een heel groot gedeelte is bewustwording. Je gaat dingen helder zien en daar kun je je gedrag op aanpassen. Dan moet er dus wel iets uit jezelf komen. Ik dacht voordat ik begon dat het met hypnotherapie allemaal vanzelf weg zou gaan. Dat ik tien kilo lichter zou worden en helemaal geen zin in eten meer zou hebben. Dat was niet zo. En misschien is dat maar goed ook. Therapie is hard werken. Dat moeten mensen wel weten, als ze de stap nemen op naar een hypnotherapeut te gaan.

Tegen mensen met eetbuien zou ik willen zeggen: Pak het nu aan, wacht niet langer. Heel lang blijf je tegen jezelf zeggen dat het eten fijn is of dat je jezelf verwent. Maar diep van binnen weet je dat het helemaal niet prettig is. Dus durf de beslissing te nemen en wees écht lief voor jezelf.

* Elizabeth is een pseudoniem

Tip: Ik schreef eerder een blog over mijn aanpak bij eetproblemen, zoals eetbuien of boulimia nervosa.