Er zijn mensen die de huidige periode als een cadeau beleven en zichzelf én hun levenskracht terugvinden dankzij de coronacrisis. Marin, herstellende van anorexia, is een van hen: “Deze dagen zijn voor mij essentieel. Dit is een manier van de natuur om mij duidelijk te maken: Cut the crap en focus gewoon op het hier en nu.”

De afgelopen weken vond ik emotioneel gezien behoorlijk verwarrend. Afwisselend heb ik mij onrustig gevoeld door de onophoudelijke stroom aan informatie, onzeker over de toekomst, daadkrachtig in het aanpassen van mijn werkzaamheden (sessies op 1,5 meter afstand of online) en regelmatig ook geïrriteerd door meningen en gedragingen die mij niet aanstaan. Sommige cliënten in mijn praktijk hebben het erg lastig; andere stemmen me vrolijk door de verrassend positieve ontwikkelingen die zij nu meemaken.

Zo beeldbelde ik halverwege maart met Marin, een 32-jarige arts wier leven sinds haar twaalfde in het teken staat van de eetstoornis anorexia nervosa. Marin omschrijft de eetstoornis als een bankschroef die haar vastdraait en klemzet in door angst ingegeven patronen van negatief denken, schuld- en schaamtegevoelens en uitputtende routines zoals hard werken, controle uitoefenen en bar weinig voelen en eten. Marin heeft al veel verschillende therapieën achter de rug en is ook opgenomen geweest in een kliniek. Helaas heeft niets haar tot nu toe blijvend kunnen helpen.

Maar nu zie ik op mijn beeldscherm een twinkeling in haar ogen die ik niet vaak eerder heb gezien. Ze vertelt me dat het haar door de coronaperiode opeens heel makkelijk wordt gemaakt om met de eetstoornis om te gaan. “Het is een manier om stante pede echt los te laten,” zegt ze. “Het voelt alsof ik geen keuze meer heb. En het gaat haast vanzelf. De natuur heeft mij een bal toegeworpen die gewoon ingekopt moest worden. Ik wil nu meedoen aan het leven.”

Marin vertelt hoe met de komst van het coronavirus opeens het besef van haar eigen kwetsbaarheid hard binnenkwam: “Ik realiseer me dat ik veel te kwetsbaar ben op dit moment. Ik ben arts en ik wil juist voor andere mensen zorgen. Dat kan nu niet. Ik wil er zijn voor anderen en niet zelf een van de kwetsbaren zijn.”

Anders dan de eetstoornis is het virus een concrete externe vijand waarop zij zich kan focussen: “Ik moet nu eten om weerstand te bieden aan deze vijand. Ik moet die andere demonen in mijn hoofd nu echt parkeren. Natuurlijk zijn ze er, maar het virus is waar ik me op wil focussen. Dit gaat mij er niet onder krijgen. Klaar. Ik wil net als iedere jongvolwassene die in de zorg werkt, het leven omarmen. Ik wil net als zij straks aan de frontlinie werken. Ik ben veel te dankbaar dat ik hier nog ben.”

“Ik wil net als iedere jongvolwassene die in de zorg werkt, het leven omarmen en aan de frontlinie werken.”

Doordat haar reguliere werkzaamheden nu stilliggen, kan zij werk beter loslaten en ervaart ze meer rust. Hierdoor kan ze deze periode gebruiken om te herstellen van haar eetstoornis. Ze woont tijdelijk bij haar ouders, die nu ook noodgedwongen thuis zijn. Er is veel structuur, zes begeleide eetmomenten en alle steun die ze nodig heeft. “Ik besef dat ik me hieraan moet overgeven, gewoon gaan. Ik heb van de nood een deugd gemaakt.”

Marin vertelt me dat ze de afgelopen dagen een stuk van zichzelf heeft teruggevonden dat heel lang weg was. “Het is bijna alsof ik mijzelf weer terugvind in de periode van mijn puberteit. Ik kwam op Facebook en zag foto’s van mijzelf en dacht: Jezus, dat ben ik. Al die tijd tussen toen en nu ben ik uitgetuned geweest. En nu tune ik weer in. Ik ben er totaal nog niet, maar ik weet wel: dat was ik, dat wil ik zijn en daar ga ik weer naartoe.”

“Natuurlijk is het ook heel eng,” vervolgt ze. “Het zal niet makkelijk worden de komende tijd. We zitten allemaal op een kluitje in een onnatuurlijke situatie. We staan bloot aan een gigantisch ongecontroleerd psychologisch experiment, want zo zie ik het. Maar dat geldt nu voor iedereen, hier moet iedereen doorheen. En dat helpt mij nu een beetje.”

De coronacrisis werkt voor sommige mensen, zoals voor Marin, relativerend. Het is duidelijk dat we niet alles in de hand hebben, dat de natuur ons regelt en niet andersom. Dat kan helpen om de controle los te laten en dankbaar te zijn voor wat je hebt. Er kan zomaar iets tussen komen dat alles en iedereen ontwricht.

“We staan met zijn allen bloot aan een gigantisch ongecontroleerd psychologisch experiment. Dit geldt voor iedereen en dat helpt mij een beetje.”

Ik vraag Marin wat dit doet met de eetstoornis, de “bankschroef”. Hoe vindt deze het wat er nu gebeurt? (In de behandeling van eetstoornissen praten we vaak over de stoornis in de derde persoon, alsof het een aparte persoonlijkheid is. Dit helpt om meer afstand te creëren tussen de mens en zijn of haar klacht.)

“Ik denk dat de bankschroef het heel pijnlijk vindt en op bepaalde momenten heel benauwend. Hij beseft dat zijn grip relatief is en krijgt een lesje nederigheid. Maar ik denk ook dat hij kracht verliest omdat ik hem glashard negeer. Dit is voor mij de manier om te zeggen: Dikke middelvinger, je maakt het mij niet langer meer wijs. Dit is niet zoals het werkt in het leven. Je was niet übermachtig.”

Ik vraag haar hoe ze dit gevoel ook ná corona gaat vasthouden. “Ik ga de tijd van de lockdown ten volle benutten om sterker te worden en door te pakken. Het vasthouden daarna is natuurlijk een uitdaging… Het liefste zou ik willen dat dit in een flow zo doorgaat.” Ik realiseer me hoe sturend mijn vraag was. Voor Marin is het juist belangrijk om eens niét zo veel te doen en vast te houden, maar om met de flow van het leven mee te gaan.

Ze maakt zich ook wel zorgen, bijvoorbeeld om haar nabije omgeving en hoe corona de samenleving gaat beïnvloeden. “Maar dit is precies waar ik geen invloed op heb,” zegt ze, “en daarom wil ik focussen op die externe vijand. Ik wil onderdeel vormen van diegenen die in staat zijn om te helpen. Ik voel dit als mijn missie en ik hoop dat ik dit over een tijdje echt kan doen, mensen helpen. De eetstoornis zei altijd dat ik niet mag zijn wie ik ben. En nu besef ik ten diepste wie ik ben. Of het nou zwak of sterk is, het maakt niet uit. Ik ben dit, klaar.”

“Het was voor mij een eye-opener, deze situatie. Ik hoop dat dit ook voor andere mensen geldt. Ik denk ook wel dat mensen tot een realiteitsbesef komen dat we elkaar nodig hebben. Ik wil niet onder een steen leven, angstig voor wat er misschien in de toekomst zou kunnen gebeuren. Dit heb ik nooit gewild, maar ik zat in de grip van een bankschroef. En nu wordt deze bankschroef door omstandigheden van buitenaf opengedraaid.”

“De eetstoornis zei altijd dat ik niet mag zijn wie ik ben. Nu besef ik ten diepste wie ik ben en of dat zwak of sterk is maakt niet uit.”

Inmiddels zijn we bijna twee maanden verder en zit Marin nog altijd stevig in haar herstel. De “honeymoonfase”, zoals zij het noemt, is voorbij, maar zij voelt nog heel duidelijk een overlevingsdrang die zij ten volle benut om zich te oriënteren op haar toekomst.

“Tot nu toe heeft corona me niets gebracht wat in mijn nadeel kon werken. Ik hoop natuurlijk dat het niet pijnlijk is voor anderen wat ik zeg. Er vallen ook mensen ten prooi aan deze ziekte. Misschien ik ook wel uiteindelijk… Maar dan nog zie ik wat nu gebeurt als een cadeau. Ik hoop dat ik hier uiteindelijk op ga terugkijken en dat ik tot de overlevers behoor. En ik hoop ook dat wat ik nu meemaak, inspirerend kan zijn voor anderen.”

* Marin is een pseudoniem

Lees ook het openhartige verhaal van Lize, over hoe misbruik leidde tot boulimia en depressie.