Soms is het een zoektocht

Ik was een van de gelukkigen. Een week nadat ik voor het laatst alcohol dronk, genoot ik al van wat me was beloofd: lekker slapen, katervrij wakker worden, dagelijks meer energie en een helderder hoofd. Alles smaakte beter, de zon scheen zowel buiten als binnen, het leven lachte me weer toe.

Voor anderen is het lastiger, in het begin. Je voelt meer – of juist minder. Misschien komt alles harder binnen, alsof je geen filter meer hebt. Of het tegenovergestelde: een vlak gevoel, alsof je nog niet echt contact maakt met de wereld om je heen. Het is allemaal normaal. Je moet wennen aan een nieuwe manier van voelen en beleven, zonder de verdoving of opwinding die je gewend was. Genieten op een natuurlijke manier vraagt tijd en oefening.

Waarom is genieten in het begin soms lastig?

Omdat je weer moet leren voelen en ervaren. Niet alleen omdat je niet meer verdooft, maar ook omdat je lang niet alles hebt gevoeld wat er te voelen viel – de fijne én de moeilijke gevoelens. Je moet plezier en ontspanning opnieuw ontdekken, maar ook oude, onverwerkte emoties kunnen opduiken. Gevoelens waarvan je dacht dat je ze allang achter je had gelaten. Daar zit je dan, nuchter, met een bak onverteerde emoties.

Maar nu komt iets belangrijks: pijn of ongemak is geen fout in je systeem. Het is een wezenlijk onderdeel van een echt, vol leven. In plaats van je af te vragen: Is dit fijn of niet fijn?, kun je jezelf een betere vraag stellen: Is dit echt en authentiek? En wat betekent dit voor mij?

Bewust genieten

Verdoven van pijn en ongemak is slechts één aspect van een verslaving. Mogelijk heb je ook een sterke drang ontwikkeld om iets plezierigs te voelen. Misschien zoek je nu je ‘fix’ in andere dingen: sociale contacten, sport, werk, persoonlijke ontwikkeling. Dat voelt productiever dan je oude gewoontes, maar kan alsnog een manier zijn om niet stil te hoeven staan. Aan de andere kant kan genieten ineens ingewikkeld voelen. Alsof je niet weet wat je moet doen met tijd die niet wordt opgevuld.

Het is nuttig om stil te staan bij je verwachtingen rondom genieten. Wat betekent genieten voor jou? Moet het groots en meeslepend zijn, of kun je ook iets kleins waarderen? En wat gebeurt er als je simpelweg even niets doet? Als je merkt dat je daar moeite mee hebt, kan het een teken zijn dat je ergens tegen vecht.

Voor mij is genieten niet alleen een kwestie van fijne dingen doen. Het gaat erom dat ik aanwezig ben in het moment. Dat ik iets écht beleef, in plaats van dat ik erdoorheen raas of het probeer te controleren. Ook ik heb jarenlang geleefd op afleiding, prikkels en controle. Het is een kunst om te ontdekken wat mij werkelijk plezier geeft, zonder dat het een vlucht wordt of een prestatie.

De balans vinden tussen doen en zijn

Een van de valkuilen na het stoppen is doorslaan in ‘doen’. Waar je tijd vroeger opging aan gebruik, bijkomen van gebruik en het plannen van je volgende roes, heb je nu opeens zeeën van tijd en energie. Als je het idee hebt dat je veel hebt in te halen, kan het gebeuren dat je nu alles inzet op ‘werken aan jezelf’. Je werkt aan je gezondheid, je trauma’s, je relaties, je toekomst… En voor je het weet is ook genieten een taak geworden, iets wat je moet afwerken.

Vraag jezelf eens af: Plan ik mijn ontspanning net zo strak als mijn werk? Doe ik dingen omdat ik er écht zin in heb, of omdat ik denk dat het moet? Plezier en ontspanning zouden geen projecten hoeven zijn. Als ontspanning voelt als een taak is het tijd om te schrappen. Genieten heeft ruimte nodig.

Een leven zonder verdoving vraagt om balans. Kun je genieten van rust, of moet je altijd iets doen om je van waarde te voelen? Hoeveel ontspanning, plezier en genot gun jij jezelf eigenlijk? Als je altijd ‘aan’ staat, is de kans groot dat je op zeker moment onbewust manieren gaat zoeken om dat te compenseren.

Genieten zonder schuldgevoel

Soms komt bij mij een stem op die zegt dat ik eerst iets moet verdienen voordat ik mag ontspannen. Dat ik pas mag genieten als ik genoeg heb gepresteerd. Herken je dat? Doe je weleens iets puur omdat het goed voelt? En voelt het dan ook écht goed? Of zit er ergens een stem die zegt dat je iets beters met je tijd zou moeten doen?

Wat mij hielp is een quote van Glennon Doyle, uit haar boek Ongetemd leven: ‘Hard werken is belangrijk. Maar spelen en nietsdoen ook. Mijn waarde is niet gebonden aan mijn productiviteit, maar aan mijn bestaan.’

Wat als je altijd op zoek bent naar een kick?

Misschien herken je jezelf meer in dit scenario: nuchter zijn voelt… saai. Waar is de opwinding, de spanning, de sensatie? Als je gewend bent om altijd een piek na te jagen, kan het lastig zijn om plezier te vinden in de eenvoud van het alledaagse.

Het goede nieuws is dat je kunt leren om plezier te halen uit kleine, subtiele dingen. Het vraagt alleen een andere mindset. Een paar vragen om jezelf te stellen: Waar kan ik stilletjes van genieten? Welke kleine momenten geven me voldoening? Hoe kan ik leren om niet alleen impulsief, maar ook intuïtief te genieten? Soms moet je echt oefenen in het ervaren van plezier zonder overdaad.

Het kan ook zijn dat je op zoek blijft naar prikkels en kicks omdat stilte en leegte oncomfortabel voelen. Misschien ben je bang voor wat je daar in die stilte of leegte zult tegenkomen. Maar als je de moed hebt om die leegte en stilte toe te laten, kun je juist daar de grootste schatten ontdekken: diepe vervulling en rust in jezelf.

De kunst van subtiel genieten

Sommige van de mooiste momenten zijn klein en subtiel: een wandeling in de zon, een goed gesprek, een kop thee in stilte. Daarvan leren genieten is een kwestie van je zintuigen trainen. Je kunt je zintuigen afzonderlijk trainen door ze bewust één voor één te prikkelen. Sluit je ogen en luister naar de kleinste geluiden. Proef ingrediënten apart en herken de smaken. Voel texturen zonder te kijken. Ruik bewust aan kruiden en geuren. Kijk aandachtig en zie details die je anders mist. Nog leuker: laat iemand je blinddoeken en je dingen laten proeven of ruiken.

Je kunt jezelf ook uitdagen om af en toe te vertragen. Om niet meteen de volgende impuls te volgen, maar eerst stil te staan bij wat je wérkelijk nodig hebt. Dat helpt om onderscheid te maken tussen ‘doen wat goed voelt’ en ‘doen wat goed ís’.

Voelen zonder te verdrinken

Misschien voel jij juist alles intenser nu je gestopt bent. Mensen in vroeg herstel hebben soms een babyhuidje: alles komt rauw en ongefilterd binnen. Je wordt je bewuster van je grenzen en je gevoeligheid. Wat geeft energie? Wat kost energie? Wat is nog prettig en wanneer wordt het te veel? Experimenteer met wat werkt voor jou. Een driedaags festival kan bijvoorbeeld te veel zijn, maar drie dagen alleen op de hei zitten juist te weinig.

Wat ook helpt: goed geaard blijven. De natuur opzoeken, een stevige wandeling maken, zwemmen, sporten, samenzijn. Genieten is niet alleen mentaal, maar ook fysiek. Door te bewegen en in interactie met anderen leer je beter afstemmen op wat je werkelijk nodig hebt.

Genieten is een proces

Genieten is niet iets wat je forceert. Het is geen einddoel – het is de weg. Je leert opnieuw genieten op een manier die bij jou past. Accepteer dat genieten anders voelt dan voorheen. Dat betekent niet dat het minder is, maar dat het échter is. Gun jezelf de tijd om te ontdekken wat echt goed voelt. Zonder verdoving, zonder ontsnapping, maar met jouw volle aanwezigheid. Op een nieuwe, diepere manier.

Verder lezen?

• Wat puur leven voor mij betekent vertel ik je in Onverdoofd is mijn superpower
• In Leren voelen beschrijf ik wat mij heeft geholpen om weer te leren voelen.

Komende activiteiten

Na mijn verlof in de zomer starten er weer nieuwe activiteiten.

• Nieuwe groepen Wise Ones – In juli begint opnieuw deze werkgroep voor mensen met een langdurige eetstoornis. De juligroep zit al bijna vol, maar in september start een nieuwe ronde. Wil je meedoen? Stuur me een mailtje.
• Craving Course – In september gaat ook de Craving Course weer van start, een intensief groepstraject voor wie worstelt met een ongewenste gewoonte of verslaving. Er zijn al aanmeldingen, dus wees er op tijd bij.
• Leergang voor professionals: Vanaf oktober start opnieuw de leergang Ik weet dat je er bent – begeleiden bij verslaving en herstel. Ook hier zijn al deelnemers voor ingeschreven. Interesse? Neem gerust contact op.
• Workshop voor naasten: Op 1 en 2 november 2025 organiseer ik samen met coach en ‘naaste van’ Gijs van den Hout de tweedaagse workshop Deel van jou, deel van mij. Met behulp van Internal Family Systems (IFS) werken we aan compassievolle verbinding – met je naaste én met jezelf. Meer info volgt in het voorjaar.