Alles gaat altijd weer voorbij. Ook de meest vervelende gevoelens, zoals die ontzettende trek in een borrel na een lange, drukke werkdag. Of die vreselijke behoefte om toe te geven aan junk food als je je verdrietig voelt. En zelfs dat nare, holle gevoel van eenzaamheid dat je gewend bent op te vullen met nachtenlang series kijken. ‘Gevoelssurfen’ is een mindfulness-methode die je helpt om te gaan met gevoelens van ‘craving’ – dat zoiets betekent als drang, zin, trek of zucht – of dwang. Ook kan het je helpen om dwangmatige gedachten of gevoelens van verdriet, pijn of angst, weer hanteerbaar te maken.

Hoe komt het dat het zo moeilijk is om niet toe te geven aan een slechte gewoonte als je je rot voelt? Vaak is dit omdat je bang bent voor het gevoel dat je dénkt te zullen hebben als je niet zou roken, drinken, tv-kijken of nagelbijten.

 

Ikzelf bijvoorbeeld heb de neiging om ongezond te gaan eten of maaltijden over te slaan als ik gestrest ben of bezorgd. Een snelle snack of doorwerken lijkt me dan in eerste instantie gemakkelijker en minder erg dan het ervaren van mijn gevoelens van spanning en angst. Of als ik boos ben om iets dat iemand tegen me heeft gezegd, kan ik eindeloos over die opmerking blijven piekeren en malen. Dwangmatig nadenken lijkt me dan controleerbaarder – en dus minder eng – dan mijn pijn onder ogen zien. Maar in plaats van dat ik me rustiger ga voelen op een lege maag, of minder gekwetst na een nacht analyseren, voel ik me juist slechter en schuldig omdat ik heb toegegeven aan mijn gewoonte. En inmiddels weet ik ook dat ik die spanningen en dat verdriet prima aankan.

 

Veel mensen zijn dus geneigd om onprettige gevoelens te vermijden, vaak uit angst. Je kunt vervelende gevoelens of gedachten inderdaad tijdelijk verdoven, door toe te geven aan een (compulsieve) gewoonte of dwangmatig gedrag. Maar dit is een vorm van verzet. En dat waar jij je tegen verzet, vecht terug. Als jij in de vecht- of verzetsmodus gaat, zal je gevoel hetzelfde doen. En zelfs als dit niet direct gebeurt, dan is de kans groot dat het later in je leven weer opduikt. Je kunt gevoelens niet wegtoveren of controleren. Wat je wél kunt beïnvloeden, is jouw houding ten opzichte van je gevoelens en de manier waarop je ermee omgaat.

Als jij ook merkt dat verzet en verdoving niet of averechts werken, probeer dan eens het tegenovergestelde. In plaats van je vervelende gevoelens te verdrukken, ga je ze toelaten door ze de ruimte te geven. Dit is ‘gevoelssurfen’ en het idee is dat je de drang (om te eten, drinken, het internet op te gaan, etc.) ervaart, in plaats van dat je eraan toegeeft en dat je meegaat op het gevoel dat dit veroorzaakt. Als de drang of het gevoel een golf is, ben jij de surfer die op de golf ‘rijdt’. Gevoelens die mogen opkomen, gaan ook sneller weer weg of worden makkelijker te doorstaan.

 

Gevoelsurfen helpt je bovendien om de angel van de angst voor het onbekende weg te halen. Je gaat immers ervaren wat er gebeurt als je gevoelens toelaat. En naarmate je vaardiger wordt in het gevoelssurfen, zul je merken dat je minder geneigd bent om kopje onder te gaan in je gevoel. Want zoals alle methodes en technieken is gevoelssurfen een oefening waar je beter in wordt naarmate je het vaker toepast. Dus geen paniek, laat je niet te snel ontmoedigen en blijf oefenen.

Kies nu jouw compulsieve gedrag en ga aan de slag met gevoelsurfen. Voorbeelden van dwangmatig gedrag zijn nagelbijten, emo-eten, online winkelen, uren aan je to-dolijstje denken, drinken of roken of om de paar minuten op je telefoon kijken. In plaats van toe te geven aan het gedrag, neem je 20 minuten de tijd om de gevoelens die opkomen te gaan ervaren en te onderzoeken. Laat ze komen en gaan terwijl je ernaar kijkt zonder erover te oordelen.

 

Om je hierbij te helpen, heb ik een leidraad voor je gemaakt. Lees deze een paar keer aandachtig door voordat je begint of hou hem bij de hand terwijl je aan de slag gaat. Heb vertrouwen in jezelf: als je bewust aandacht schenkt aan je gevoel, kan het niet misgaan. Nog een aandachtspuntje: in het begin kan het lijken alsof het gevoel of de drang juist sterker wordt. Dit is normaal. Uiteindelijk zul je merken dat het weer afneemt en verdwijnt, net zoals een golf op zee. 

Stap 1: Zoek een fijne plek waar je minimaal een minuut of 20 rustig met jezelf bezig kunt zijn. Je kunt bijvoorbeeld gaan liggen op bed of gaan zitten in een luie stoel. 

 

Stap 2: Lokaliseer waar in je lijf het gevoel precies zit. Het kan even duren voordat je de plek hebt gevonden. Misschien zit het vooral in je mond, of wellicht voel je het in je maag? Het kan ook zijn dat het niet echt in je lichaam zit, maar meer in je hoofd in de vorm van gedachten. Kijk of je een onderscheid kunt maken tussen het gevoel zélf en de angst of stress vanwege het gevoel. Deze angst of stress is je verzet tegen het gevoel. Laat je verzet maar los en focus op het gevoel. 

 

Stap 3: Nu ga je rustig naar het gevoel toe-ademen. Je kunt je voorstellen dat je elke inademing stuurt naar de plek waar het gevoel aanwezig is. Het kan helpen om je ademhaling te visualiseren als een stroom die via je luchtpijp door je lichaam reist richting het gevoel. Misschien kun je die stroom in gedachten zelfs een kleur geven. Met je ademhaling erken je het gevoel door er bewust aandacht aan te geven. Doe dit ongeveer 3 minuten.

 

Stap 4: Richt nu je aandacht op het gevoel. Je gaat het gevoel in detail observeren, alsof je een wetenschapper bent. Hoe voelt het gevoel precies? Is het bijvoorbeeld scherp of zeurend? Straalt het uit naar andere plekken? Is het continu of neemt het toe of af in intensiteit? En wat komt er bij je op terwijl je zo kijkt naar het gevoel? Alles wat vanzelf opkomt of wat je te binnen schiet is waardevol: gedachten, gevoelens, lichamelijke sensaties, beelden of herinneringen… Neem minimaal 10 minuten om te ervaren wat er gebeurt.

 

Voel je niets of merk je dat het gevoel leeg is? Dan zit het niet of minder in je lijf en misschien meer in je hoofd – of mogelijk is het nu al weer verdwenen?

 

Stap 5: Verschuif je aandacht naar je hoofd en je gedachten. Bedenk jezelf dat het gevoel weer voorbij gaat, zoals alles altijd voorbij gaat. Het is zoals een golf in de zee, die komt en die verdwijnt weer. Het kan helpend zijn om nu nog even je gedachtes te onderzoeken. Kijk naar je gedachtes en stel jezelf vragen die voor jou nu belangrijk zijn, zoals bijvoorbeeld:

In deze fase helpt het ook om je helpende gedachten of mantra op te roepen.

 

Stap 6: En als je zover bent, maak je nog even contact met je diepste verlangens en aspiraties, met wat je het allerliefste wilt in je leven. Stel je voor dat je dat wat je echt verlangt, al hebt. Zie jezelf voor je terwijl je het hebt en voel hoe het voelt. Wat ervaar je allemaal nu je hebt bereikt wat je wenst? Verplaats je in dit fijne gevoel en geniet ervan. Doe dit minimaal 3 minuten. Neem nog even de tijd om te beseffen dat je alles in je hebt om je verlangens te vervullen. En besef hoe je dit goede gevoel kunt meenemen in de rest van je dag en verder.

 

Tip: Noteer achteraf je gedachtes, gevoelens en andere bevindingen in je telefoon of in je agenda, zodat je ze altijd bij de hand hebt, bijvoorbeeld als je even geen tijd hebt om te gevoelssurfen.